Cystinuria (Cystine stenen)

Cystine stenen zijn een genetisch defect dat de afgelopen jaren enkele malen is voorgevallen bij Basenji"s.

Dit defect, of afwijking, heeft invloed op de niertubuli. Dit heeft vervolgens een negatief effect op de functie van de nieren om cystine (of amino zuren) te kunnen filteren. Het filteren van deze amino zuren zou moeten voorkomen dat ze in de urine terecht komen. Als dit filtersysteem niet, of onvoldoende, werkt dan komen de cystine in de urine van de blaas terecht. Als dit proces blijft plaatsvinden kunnen er kristallen en stenen ontstaan.

Deze stenen kunnen in de urinebuis terecht komen en er voor zorgen dat deze buis geblokkeert raakt waardoor er geen urine meer langs kan. Deze blokkade doet zich vaker voor bij reuen als bij teven gezien de anatomie van een reu. De urinebuis van een reu is nauwer dan bij een teef, waardoor deze dus ook sneller geblokkeert kan raken. Als er een blokkade ontstaat kan de blaas niet meer geleegd worden omdat er geen urine meer langs kan. De druk op de blaas neemt dan toe omdat er urine blijft vormen die het lichaam niet uit kan waardoor de blaas kan scheuren. Als de blaas scheurt kan dit een fatale afloop hebben voor de hond.

Cystine stenen hebben een genetische component, erfelijkheidsfactor, bij honden rassen waar dit probleem zich vaker voor doet zoals: Newfoundlander, Labradors en Schotse Deerhounds. Maar, er kunnen jaren overheen gaan voordat er kristallen of stenen gevormd zijn en er een blokkade onstaat waardoor er pas na jaren de diagnose bepaald kan worden. Zeker bij teven wordt deze aandoening zelden opgemerkt omdat ze anatomisch minder snel blokkeren.

In tegenstelling tot andere blaasstenen breken cystine stenen niet af of lossen op onder invloed van medicijnen. Er zijn een aantal medicijnen die geprobeerd kunnen worden om blaasstenen op te breken maar deze medicijnen zijn duur en zeker niet zonder risico. Deze medicijnen worden dus alleen voorgeschreven als er geen andere behandel optie is.

De meest gebruikte en succesvolste behandeling is het chirurgisch verwijderen van de blaasstenen. De symptomen voor deze aandoening tonen zichzelf tussen de 17 maanden en 11 jaar.

Cystine stenen komen al geruime tijd voor onder Basenji's, het wordt al genoemd door auteur Elspet Ford in zijn boek The Complete Basenji uit 1993. Alhoewel het niet veelvuldig voorkomt lijkt het er op dat er steeds meer gevallen zich openbaren.

Mate van Erfelijkheid

De erfelijkheids overdracht in Newfoundlanders en Labradors in autosomaal reccesief. Er zijn echter ook aanwijzingen dat de overerving autosomaal recessief met onvolledige penetrantie is. Dit betekend dat een dier van beide ouders het gen heeft doorgekregen zonder dat de ziekte zich manifesteert. Er lijkt, naast een homozygote erfelijkheidsfactor, ook een trigger nodig te zijn voordat honden die aanleg hebben om cystine stenen te krijgen deze stenen ook daadwerkelijk vormen. Alhoewel er bij andere rassen ook gedacht wordt aan autosomaal recessieve overerving is dit nog niet volledig bevestigd. De Universiteit van Pennsylvania onderzoekt dit probleem bij honden en katten momenteel.

Symptomen

• Duidelijk pijn bij poging tot urineren;

• Een zwakke urine straal;

• Bloed bij de urine;

• De geur van rotte eieren aan de urine door de aanwezigheid van kristallen;

• Lusteloosheid;

• Lopen met een krom getrokken rug door de pijn in de omgeving van de nieren; en/of

• Kan niet urineren doordat de plasbuis geblokkeerd wordt door stenen/kristallen (dit behoeft

onmiddelijke chirurgie bij een dierenkliniek).

Behandeling

In het geval dat het dier gediagnosticeerd is met de aandoening maar geen symptomen

vertoond:

• Kristallen en/of stenen;

• Problemen met urineren; en/of

• Toon pijn of ongemak;

Er kan een special dieet voorgeschreven worden. Dit dieet is vaak gebaseerd op weinig proteïne, dit verkleind het risico op het vormen van cystine stenen. Dit dieet kan aangevuld worden met supplementen die het risico op het vormen van kristallen en stenen verlaagd. Als er wel al stenen gevormd zijn in het dier dan is een operatie waarbij de stenen verwijderd worden vaak de enige juiste behandeling.

Het verwijderen van de kristallen en stenen zorgt er voor dat de plasbuis van het dier niet kan blokkeren. Als er een blokkade is opgetreden dan wordt een procedure genaamd retrograde-hydropulsie gebruikt. Tijdens deze behandeling wordt de steen terug de blaas ingeduwd. Zodra de steen in de blaas zit, kan deze worden verwijderd.

Prognose

Als een dier gediagnosticeerd wordt met cystine stenen is er een vrije goede prognose. Een permanente

dieet verandering is een vereiste. Ook zal het dier onder controle moeten blijven zodat er in de gaten kan

worden gehouden of er geen nieuwe stenen gevormd worden in de blaas. Als er eenmaal stenen ontstaan

zijn kan dit namelijk opnieuw gebeuren dus het is zaak om alert te zijn op de symptomen die hierboven

beschreven zijn.

Nieuwe informatie

Er zijn duidelijke aanwijzingen dat Basenji reuen met deze aandoening vooral blokkeren gedurende de winter maanden. Basenji reuen hebben hun ‘bronstijd’ in het herfst, als de teefjes loops zijn. Daarnaast drinken Basenjis over het algemeen niet veel, in combinatie met de drang tot markeren tijdens het broedseizoen zorgt dit voor enorm geconcentreerde urine gedurende deze periode. Deze hoge concentratie waarde triggerd de vorming van kristallen die doorontwikkelen tot cystine stenen bij dieren met een (genetische) aanleg voor deze aandoening. De vorming van deze kristallen en stenen duurt een paar maanden, waardoor het probleem ontstaat in de herfst maar de blokkade pas optreedt een aantal maanden later (in de winter).

Het feit dat Basenijs liever niet naar buiten gaan in koud en nat weer draagt wellicht ook bij aan de concentratie waarde van de urine.

Voorkomen

Alhoewel er nog niet bekend is hoe we deze aandoening kunnen voorkomen zijn er wel een aantal dingen die u als basenji-mens kan doen/op kan letten. Zorg dat basenji reuen altijd toegang hebben tot vers water en zorg dat ze genoeg drinken voor, tijdens en na het broedseizoen. Houdt in de gaten hoevaak vaak uw basenji urineert en let erop dat het een ononderbroken straal is. Als de urine straal zwak is en het ziet eruit alsof het moeite kost om te urineren dan is het wijs om een afspraak te maken bij een dierenarts (het gaat er om dat de straal goed is en de hond moeiteloos plast zonder na te druppelen, tijdens het broedseizoen doen reuen vaak veel kleine plasjes). Als uw Basenji incontinentieverschijnselen vertoont is het zaak een afspraak te maken bij de dierenarts.

Als uw basenji probeert te urineren maar er komt geen urine kan dit betekenen dat de urinebuis geblokkeerd is. Ga dan direct naar een dierenarts, dit is een medische noodsituatie, als dit niet zo snel mogelijk verholpen wordt kan uw basenji hieraan overlijden.

Heeft jou Basenji Cystine stenen? Meldt dit a.u.b. bij Basenji Club Nederland via het secretariaat@basenji-club.nl 

Epilepsie bij honden

Epilepsie bij de hond is een redelijk vaak voorkomend neurologisch probleem bij de hond. De aandoening gaat gepaard met min of meer heftige epileptiforme aanvallen. Deze aanvallen kunnen een behoorlijke impact op het gezin hebben.

Behandeling van epilepsie en leren leven met een hond met epilepsie is goed mogelijk, mits u als eigenaar een goed team met uw dierenarts vormt en dat u op de hoogte bent van een aantal belangrijke zaken rondom epilepsie.

Wat is epilepsie?

Epilepsie is een aandoening waarbij er herhaaldelijk toevallen optreden. De frequentie kan variëren tot eens in de zoveel jaar tot enkele weken of zelfs dagen. Bij een epileptische aanval vindt een ontsporing van de elektrische hersenactiviteit plaats. Dit leidt uiteindelijk tot een soort ontlading in de hersenen dat zich uit in de uiteindelijke epileptische aanval.

Oorzaken van epilepsie

Globaal gezien zijn er twee vormen van epilepsie; primaire en secundaire epilepsie

Secundaire epilepsie: We spreken van secundaire epilepsie wanneer de epileptische aanvallen veroorzaakt worden door aanwijsbare andere aandoeningen in het lichaam. Hierbij valt te denken aan ernstige lever- en nieraandoeningen, te laag suikergehalte in het bloed, hersenaandoeningen (infecties en tumoren) maar ook vergiftigingen. In principe kunnen dieren van alle leeftijden last van secundaire epilepsie krijgen, maar gezien de problemen meestal op oudere leeftijd.

Primaire epilepsie: Dit is de 'echte' epilepsie zoals we die ook bij mensen kennen. Bij primaire epilepsie vinden de aanvallen plaats zonder aanwijsbare oorzaak elders in het lichaam. We spreken dan ook wel van primaire epilepsie indien we door middel van onderzoeken geen aanwijsbare oorzaken gevonden hebben. In de meeste gevallen zien we eerste aanvallen op een leeftijd van 1-6 jaar ontstaan.

We zien echter ook vaak dat de eerste aanvallen door de eigenaar gemist worden en dat op oudere leeftijd de eerste aanvallen lijken te ontstaan.

Bij Basenji's zijn enkele meldingen gemaakt van secundaire epilepsie. Uiteraard blijft het van belang om de genenpoel te blijven monitoren op eventuele nieuwe meldingen.